Het zit al enkele dagen in mijn hoofd om deze nieuwsbrief te schrijven, maar het lukt niet. Aangezien ik wel aan de slag kan gaan met mijn schrijfopdracht voor mijn onderzoek, zou ik niet durven spreken van een writer’s block. Het is eerder niet echt een plaats weten te geven aan de duizend-en-één emoties van het afgelopen jaar en de duizend-en-één vragen voor het komende jaar. Maar hier dan toch een poging voor mijn nieuwjaarsbrief.  

Beste lezer,

Zelfs met het licht van de kerstlampjes overal in de straat blijft mijn honger naar een feestelijk gevoel ergens hangen tussen een onwezenlijk ervaring van machteloosheid en een hoopvolle blik richting een 2021 waarin anderhalve meter niet langer een sociale afstandsmaat is.

Decennia lang hebben we geleerd er het beste van te maken. En jij moest groot zijn, de beste zijn en je zo gedragen! Je werd geleerd hard te werken om jouw gedroomde plaats in de samenleving waar te maken. Je moest het zelf in handen nemen en jij moest er voor gaan. Yes you can!
Je had alle kansen; je hoefde die kansen enkel maar vast te pakken; jouw eigen echte talenten te gebruiken en dan kreeg je de plaats die je verdiende: the sky is the limit. De mens voelt zich machtig, vooral omdat hij, ja vooral hij, met zijn wijsheid alles kon begrijpen en doorgronden en vooral kon aansturen. Maar was het wel zo eenvoudig?

Tot er ergens een onbenullig virus niet meer zo onbenullig was. Eerst was het ver weg in een ver land waar men toch al alles fout deed. En plots was het hier ook. Uiteraard was het de schuld van anderen die het hier binnenbrachten. Het kwam en het blijft komen. En er gebeurden rare dingen. Niemand wist het nog en dus gebruikten we de pauzeknop om de wereld on hold te zetten, want de resetknop reageerde al lang niet meer.
Het leven viel stil; je kon de stilte proeven als je ging wandelen; het voortdurende geroezemoes van het leven was er niet meer. Gelukkig hadden we ons voorzien van voldoende toiletpapier; maar de rest hadden we niet onder controle, we wisten niet wat er op ons af kwam, en ja, dan sta je daar, machteloos.

Is het door COVID19-gedoe dat je de machteloosheid –die er altijd al was- indringender ervaart als “ja en wat nu?”

• Het is de machteloosheid die je soms als mantelzorger ervaart, even geen raad weten.
• Dezelfde machteloosheid op het moment dat je vriend vertelt over zijn liefste oma die aan corona gestorven is, terwijl diezelfde vriend je dan signalen stuurt dat hij angstig is, niet meer naar de brievenbus durft te gaan; je voelt je machteloos omdat je hem niet kan helpen.
• De machteloosheid als een studente je ineens een bericht stuurt dat ze even haar droom loslaat, terug uit het buitenland komt om mantelzorger te worden en bij haar moeder wil zijn om te zorgen voor haar en afscheid te nemen.
• Het is de machteloosheid die ik voelde opkomen toen een kennis van me op facebook schreef, zo maar tussen andere berichten door: “ja, ik weet wat de pijn van de afgelopen weken is en het is vanaf nu palliatieve zorg”. Het deed deugd toen hij enkele weken later schreef met een knipoog “still alive but less kicking”, en het deed pijn na nog enkele weken in een kille ruimte te staan om afscheid te nemen. Er niets aan kunnen doen, pijn voelen; en ja, soms wordt je er boos om, boos dat het niet lukt zoals het zou moeten lukken. Het gebeurt waarschijnlijk wel altijd en overal, maar dit jaar was het toch anders, intenser.

Maar in die machteloosheid hebben wij ook gevoeld waartoe we samen in staat waren.

• Dankzij een lid van Groen Bilzen die op zoek ging hebben een aantal mensen in de omgeving kennis kunnen maken met de kaassmaak gecreëerd op een geitenboerderij in de buurt.
• Dankzij gulle giften van heel wat stille weldoeners kon connect2shine wekelijks een warme maaltijd bezorgen aan wie het nodig had.
• Dankzij een engagement van enkele dames werden in de beginperiode van de lockdown mondkapjes en ander materiaal voorzien in de zorg.
  Wij hebben getoond dat we samen tot veel in staat waren, samen krachtig bij een gevoel van machteloosheid.

Voor mij was de grote les van het afgelopen jaar vooral een les in nederigheid, de mens die niet langer het opperste wezen van de schepping is, maar gewoonweg een wezen in een natuurlijke leefomgeving samen met al het andere. Door deze leefomgeving te willen beheersen kregen we plots de wind van voor en leerden we terug te schakelen. Het hele covid-gedoe leerde ons onze plaats en vooral de waarde van de eigen buurt terug ontdekken en vooral hoe we voor elkaar en onze leefomgeving kunnen zorgen.

Neen, niet terug naar het oude normaal van voor de 2020, niet blijven steken in de machteloosheid van 2020, maar samen op naar een hoopvol 2021, waarin we -zonder euforisch te zijn- misschien dankzij een vaccin de anderhalve meter kunnen opbergen. 

Dan kunnen we samen doen wat we geleerd hebben in de lockdown: samen zoeken naar een vormgeving van onze samenleving op maat van de buurt. Misschien moeten we onze buurt dan anders inrichten:

• minder als een plek waar je snel door kan rijden, maar meer een plek waar je samen leeft
• een plek waar zorg heel nabij is en je niet wordt weggestoken in een woonzorgcentrum waarbij een bezet bed een opbrengst is en een gezellige warme maaltijd een kost
• een plek waar een bos niet moet verdwijnen om de natte groeidroom van een ondernemer te voeden, maar een bos kortbij waar kinderen de natuur leren waarderen
• een plek met landbouw niet langer als een industrie op maat van internationale belangengroepen, maar als boeren met een hart die natuur en dier koesteren terwijl ze zorgen voor ons voedsel kortbij
• een plek waar we aanvoelen wanneer een vriend of kennis een schouder nodig heeft of een extra hart onder de riem
• ...

Neen, dan zijn we niet langer machteloos, vooral omdat we weten dat macht niet de hefboom is voor een beter leven. Misschien zal dan ook de partij-politieke gulzigheid naar de macht als beleidsmaker plaats ruimen voor een nederige waardering van de dingen die spontaan groeien in een samenleving. Tegelijkertijd is het belangrijk om samen hoeder te blijven van democratische rechten van het individu ondanks een verstrengd controlebeleid. En de coronacrisis mag zeker geen excuus zijn om onze aandacht af te leiden van de klimaatuitdaging, de biodiversiteit, ons consumptiegedrag, want dit zijn ook delen van dezelfde uitdaging.

Dan beseffen we misschien dat nu het moment is om werk te maken van een beleid dat aangestuurd wordt vanuit het warme leven in straten, pleinen, buurten en dorpen. Niet de grootsheid van een prachtig stadscentrum is de waardemeter van de samenleving, maar het gaan en komen in straten, pleinen, buurten en dorpen is het kloppend hart dat het bloed doet kruipen waar het niet kan gaan! 

En voor dat kloppend hart van de buurt kunnen we samen gaan, en dan verdwijnt die machteloosheid en krijgen we een krachtig #burgerenbeleid #samenopdebank!
Nu samen op naar een hoopvol 2021 waarin we samen die anderhalve meter zullen doorbreken, misschien niet morgen, maar toch heel gauw!

Namens Groen Bilzen,
namens Johan Danen onze Vlaams parlementslid en lid van gemeenteraad,
namens Daniel, Gerda, Anton, Simcha, Raf en anderen
namens de vele andere stille sterkhouders van Groen Bilzen

Onze beste wensen voor 2021
een goede gezondheid zodat we samen mooie dingen kunnen doen
en samen kunnen zorgen voor hen waarbij de gezondheid het laat afweten,

Bert Verleysen – voorzitter Groen Bilzen

PS: heb jij al iemand genomineerd voor de actie "Groen Bilzen schenkt boeken". Lees hier meer.